برج خنک کننده در صنعت تهویه و تبرید یکی از تجهیزات ضروری در صنایع مختلف غذایی، پتروشیمی، پالایشی، نیروگاهی و … بشمار می رود. این تجهیزات برای کاهش گرمای ایجاد شده در ماشین آلات فعال در فرایند صنعتی بکار گرفته می شوند.
برحسب شکل ظاهری، جنس بدنه و نحوه عملکرد (از قبیل نحوه مکش، انتقال حرارت و جهت حرکت آب و هوا) انواع مختلفی از این تجهیزات طراحی و تولید شده است. این مقاله به بررسی برج خنک کننده و انواع آن در صنعت تهویه و تبرید اختصاص دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه با بادران تهویه صنعت همراه باشید.
انواع برج خنک کننده در صنعت تهویه

بر حسب هزینه کرد، نیاز و نوع صنعت، برج های خنک کن در مدل های مختلفی طراحی و تولید می شوند. تاکنون بر اساس پارامترهای مختلف دسته بندی های متعددی برای برج های خنک کن ارائه شده است. از جمله پارامترهای مدنظر در این زمینه می توان به موارد زیر اشاره کرد.
- جهت حرکت آب و هوا
- نحوه انتقال حرارت
- شکل ظاهری
- نحوه مکش
- جنس بدنه
جنس بدنه انواع برج ها در سیستم های تهویه
بر اساس جنس بدنه، مواد بکار رفته در ساخت برج خنک کننده در صنعت تهویه و تبریدشامل فلز، چوب، بتن و فایبرگلاس است
- برج چوبی
اولین برج های خنک کننده از جنس چوب ساخته شده اند. اما این مدل امروزه به دلیل مشکلات زیست محیطی (قطع درخت ها)، فرسودگی و طول عمر پایین منسوخ شده است. امروزه از برج های خنک کن فلزی و خصوصاً فایبرگلاس به عنوان جایگزین برج های خنک کن چوبی استفاده می شود.
- برج فایبرگلاس در سیتم های تهویه و تبرید

برج خنک کن فایبرگلاس از الیاف شیشه و رزین تشکیل شده است. از مزایای این مدل می توان به استحکام بالا، مقاومت در برابر نور آفتاب و رطوبت و وزن بسیار کم اشاره کرد. به عبارتی جنس فایبرگلاس در برابر خوردگی، زنگزدگی و حتی شکستگی مقاومت بسیار بالایی دارد.
- برج فلزی
بدنه برج خنک کن فلزی همان طور که از نامش مشخص است از فلزات مختلف از قبیل فولاد، روی و … طراحی می شود. مشخصات برج های فلزی از قبیل طول عمر، مقاومت، هزینه و … به نوع فلز بهکار رفته در ساخت بستگی دارد. اما بطور کلی میانگین عمر ۲۰ ساله برای تجهیزات فلزی در نظر گرفته می شود. از لحاظ طول عمر، برج های فلزی بعد از برج های فایبرگلاس قرار دارند. مهم ترین نقطه ضعف برج های فلزی، خوردگی و زنگزدگی فلز است. البته امکان مقاوم کردن بدنه فلزی در برابر این عوامل با استفاده از ورق گالوانیزه وجود دارد. البته در این شرایط نیز تجمع رنگ سفید (ناشی از فلز روی) مطرح می شود. این موضوع در صورت رفع نشدن، لایه گالوانیزه را از بین می برد. در رابطه با این موضوع هیچگونه جای نگرانی وجود ندارد. زیرا با ارزیابی دائم کیفیت آب در تماس با برج و استفاده از آب پردازش شده می توان از تشکیل رنگ سفید جلوگیری کرد.
- برج بتنی

واحدهای صنعتی بسیار بزرگ از قبیل پالایشگاه ها و نیروگاه ها برای رفع نیازهای خود از برج های خنک کننده بتنی بهره می گیرند. البته ساخت برج خنک کننده بتنی بسیار دشوار، زمان بر و نیازمند صرف مقدار زیادی هزینه است. زیرا به واسطه وزن بالای بتن، احداث فونداسیون محکم و بزرگ برای سازه ضرورت دارد. همچنین قطعات فلزی باید حین ساخت به عنوان تقویت کننده داخل سازه قرار گیرد. در غیر اینصورت امکان خرابی آن با یک لرزه کوچک وجود دارد. ناگفته نماند که امکان تغییر و بروزرسانی برج های بتنی بعد از احداث وجود ندارد. از مقاومت بالا در برابر آتش به عنوان یکی از مزایای برج های خنک کننده بتنی یاد می شود.
نحوه گردش هوا و آب در برج (سیستم خنک کاری برج خنک کننده)
بر اساس این پارامتر، برج خنک کننده در صنعت تهویه و تبریدبه دو نوع جریان متقاطع (Cross Flow) و جریان ناهمسو (Counter Flow) تقسیم می شوند.
- سیستم کراس فلو (جریان متقاطع)
جریان آب و هوا در برج خنک کننده متقاطع به شکل عمودی به هم برخورد می کنند. در این حالت هوای خنک از دیواره های عمودی وارد محفظه می شود. اسپری کردن آب محل نیز از بالا صورت می گیرد. این برج ها بیشتر در صنایع پتروشیمی، تولید آلومینیوم و فشرده سازی هوا مورد استفاده قرار می گیرند. از مزایای این مدل می توان به مصرف پایین انرژی، نگهداری آسان و پایین بودن هزینه بهره برداری اشاره کرد. البته در این نوع سازه امکان بازگشت آب به مسیر نامناسب بسیار زیاد است. همچنین بخش پرکننده در معرض ورود مواد زائد قرار دارد.
- سیستم کانتر فلو (جریان مخالف)
همان گونه که از نام برج های جریان ناهمسو (مخالف) برمی آید، هوا و آب به صورت خلاف جهت به هم وارد می شوند. در این برج خنک کن، اسپری کردن آب از بالا صورت می گیرد. محل ورود هوا نیز سطح پائینی داخل برج است. در این روش به دلیل بیشترین سطح تماس هوا بازدهی در حداکثر مقدار خود قرار دارد. البته معایبی چون تعمیر و نگهداری دشوار و تولید صدای زیادی نیز برای آن عنوان شده است.
کولینگ تاور براساس نوع مکش هوا و جریان در سیستم
براساس مکش برج خنک کننده در صنعت تهویه و تبرید به صورت طبیعی و مکانیکی طراحی می شوند.
- مکش طبیعی (بدون نیروی محرک)
در این روش آبگرم از بخش بالایی به داخل برج اسپری می شود. هوا نیز از پایین برج به محل راه می یابد. در اثر تماس این دو، بخشی از آب تبخیر شده و دمای بخش باقی مانده کاهش می یابد. در ادامه هوا به دلیل افزایش دما سبب شده و میل به صعود پیدا می کند. این موضوع همانند مکش طبیعی موجب خروج هوا از بالای برج می شود. برج های دارای مکش طبیعی بیشتر برای نیروگاه های تولید برق مورد استفاده قرار می گیرند. زیرا هزینه احداث، بهره برداری و نگهداری از آنها پایین و بازدهی انرژی آنها بالا است. همچنین ایمنی بالایی برای این سازه ها وجود دارد. البته مواردی چون نیاز به فضای زیاد برای احداث و مناسب نبودن برای شرایط مختلف آب و هوایی به عنوان معایب این نوع خنک کننده مطرح هستند.
- مکش اجباری (با نیروی موتور)
گاهی اوقات جابجایی و خروج هوای داغ از داخل برج به کمک مکش مکانیکی انجام می شود. این کار بر حسب عملکرد به دو شکل دمیدن اجباری یا مکش اجباری است. در دمیدن اجباری هوای گرم با استفاده از فن تعبیه شده در بخش پایینی به سمت بالا هل داده می شود. اما در مکش اجباری هوای گرم با استفاده از فن تعبیه شده در بالای برج به بیرون هدایت می شود. برج خنک کن با مکش اجباری بیشتر در صنعت انرژی و مواد شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرد. اما برج هایی با دمیدن اجباری بیشتر در صنایع غذایی و شیمیایی کاربرد دارند.
برج های خنک کننده بر اساس انتقال حرارت
بر اساس شیوه انتقال حرارت، برج های خنک کننده به صورت خشک، مدار باز (خیس) و مدار بسته ساخته می شوند. در برج های خشک، واسطه خنک کردن آب نیست. بلکه گرما به صورت مستقیم و بدون مصرف آب به اتمسفر راه می یابد. این برج ها اگرچه صدای زیادی تولید می کنند، اما بدلیل نداشتن مصرف آب و تعمیر و نگهداری آسان بسیار مورد استفاده قرار می گیرند. برج های مدار باز بر اساس کاهش دما با تبخیر آب عمل می کنند.
بهره برداری از این تجهیزات کمی هزینه بر است. اما به لحاظ انرژی، بازدهی بالایی برای آن وجود دارد. به همین دلیل نیروگاه ها و صنایع پتروشیمی و پالایشگاهی از آن بهره می گیرند. برج های مدار بسته نیز مشابه مدار باز عمل می کنند. اما در نوع تماس هوای خنک کننده و سیال فرآیندی با یکدیگر متفاوت هستند. در واقع در برج های مداربسته تماسی بین این دو وجود ندارد. این تجهیزات برای صنایع گرمایشی، برودتی و تهویه مورد استفاده قرار می گیرند.
برج های خنک کننده بر اساس شکل ظاهری
کولینگ تاورها براساس شکل ظاهری به صورت مکعبی، مخروطی (مدور) و شش ضلعی (هگزاگونال) طراحی می شوند. امروزه برج های خنک کن شش ضلعی به واسطه معایب بسیار از خط تولید خارج شده اند؛ به عنوان مثال می توان به توزیع نامناسب آب، ایجاد حفره های هوا در گوشه های برج، عملکرد نامناسب و طول عمر پایین اشاره کرد. در مقابل طراحی برج های خنک کن مکعبی و برج های خنک کن مخروطی در صنایع مختلف بیشتر مدنظر قرار می گیرد. برج های مدور اغلب در سیستم های برودتی آپارتمان ها و صنایعی با گردش پایین آب بکار گرفته می شوند. نوع مکعبی نیز فضای کمی را اشغال کرده و در تهویه و صنایع مختلف کاربرد دارد.
خرید برج خنک کننده ی سیستم های تهویه و تبرید
برج خنک کن یکی از تجهیزات ضروری در صنایع مختلف نیروگاهی، پتروشیمی، پالایشی و … به شمار می روند. زیرا تجهیزات این صنایع در معرض افزایش دما قرار دارند و خنک کردن آنها برای حفظ عملکرد و افزایش عمر الزامی است. این کار بر عهده برج های خنک کننده قرار دارد. بر حسب نیاز اجرای مدل های مختلفی از این تجهیزات امکانپذیر است. بادران تهویه صنعت انواع برج خنک کن را با قیمت بسیار مناسب به مشتریان خود عرضه می کند. شما می توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر در جهت استعلام قیمت برج خنک کن و خرید برج خنک کن با شماره های درج شده در سایت تماس بگیرید.
انواع برج خنک کن در سیستم تهویه مطبوع و تبرید صنعتی
سه نوع برج خنک کننده معمولاً مورد استفاده قرار می گیرد. برج خنک کن با گردش هوای طبیعی، برج خنک کن با گردش هوای اجباری و نوع دیگر بصورت مدار بسته می باشد. هرچه برج بزرگتر باشد، با جزئیات بیشتری ساخته می شود.
- انواع برج بر اساس گردش هوای طبیعی
برج با گردش هوای طبیعی می تواند هم از حوضچه و نازل اسپری جلوی ساختمان و هم در بالای ساختمان نصب شود. برج های خنک کن با گردش هوای طبیعی به بادهای غالب متکی هستند و در صورت بیشتر شدن باد، آب را در دمای پایین تری خنک می کنند. برج یا حوضچه با گردش هوای طبیعی معمولاً به دلیل تکیه بر بادها ، کاربرد زیادی در صنعت ندارد.
- انواع برج بر اساس گردش هوای اجباری
برج های با گردش هوای اجباری از یک فن برای انتقال هوا از طریق برج استفاده می کنند. این برج ها امروزه به دلیل موضوعاتی چون کارآیی، اشغال کم فضا نسبت به حوضچه ها و هزینه های جاری پایین تر، از اقبال و استقبال ویژه ای برخوردار هستند. در بعضی از برج ها از فن سانتریفیوژ برای جابجایی هوا استفاده می شود. اینگونه برج ها غالباً در مکان هایی نصب شده اند که جهت خروج هوا نیاز به کانال کشی دارند.
فن های سانتریفیوژ می توانند به فشار استاتیک موجود در کانال غلبه کنند. برج هایی که با فن های سانتریفیوژ کار می کنند، معمولاً می توانند جمع و جورتر باشند. بنابراین برای برخی از کاربردها مطلوب تر هستند. این برج ها تا حدود 500 تن ظرفیت دفع حرارت را دارا هستند. برج های بزرگتر از فن های آکسیال استفاده می کنند.
پکینگ

برج خنک کننده در صنعت تهویه و تبرید، برای تبادل گرما بین آب و هوا در بیشترین سطح و زمان ممکن طراحی شده است. در حالی که هوا به سمت بالا می رود، باید آب با کمترین سرعت و بیشترین سطح با هوا تماس داشته باشد.
وسیله ای که جهت کاهش سرعت و افزایش تبادل آب در برج های گردش هوای اجباری و طبیعی استفاده می شود، پکینگ یا Fill نام دارد. جنس پکینگ ممکن است لایه هایی از چوب باشد که آب از طریق آنها پایین می آید. مواد دیگر استفاده شده شامل پلاستیک پلی وینیل کلراید (PVC) یا پلاستیک تقویت شده با فیبر (FRP) است. اینها عمر بیشتری دارند و برای استفاده مطلوب تر می باشند. برج ها به گونه ای طراحی شده اند که پکینگ ها در زاویه صحیح برای هدایت آب از تمام برج به صورت یکنواخت نصب شده است.
در هنگام عبور هوا از روی پکینگ، آب باید به بهترین حالت روی سطح آن پخش می شود. طراحی پکینگ ها باید به گونه ای باشد که سطح تماس آب و هوا را با منافذ کوچک افزایش دهد. اما این منافذ نباید به قدری کوچک باشد که ذرات گرد و غبار آنها را مسدود سازد (گام پکینگ). در صورت تعویض پکینگ ها به زاویه مناسب نصب آنها بسیار دقت کنید. پکینگ ها باید به گونه ای نصب شوند که اب را به صورت یکنواخت در تمامی سطح برج به پایین هدایت کنند.
نویسنده: مهندس ه.غ.ت
سوالات تکمیلی
1. آیا برج های خنک کننده در سیستم تهویه مطبوع رکن اصلی می باشند؟
بله. در صنعت اعم از صنعت ساختمان و دیگر صنایع در صورتی که چیلر از نوع آب خنک، استفاده گردد، قطعاً نیاز به برج خنک کننده می باشد.
2. برج های خنک کننده با کدام بخش های چیلر به صورت مستقیم و غیر مستقیم در ارتباط است؟
به صورت کلی آن بخش از چیلر که در ارتباط مستقیم با چیلر در سیستم تهویه و تبرید قرار می گیرد، (کندانسور) نام دارد که پیش از این بخش و پس از آن قطعاتی درگیر هستند که در مقالات بعدی به آن خواهیم پرداخت.
3. نحوه محاسبه نوع برج خنک کننده بر اساس کدام المان ها می باشد؟
در انتخاب ظرفیت کولینگ تاور (برج خنک کننده) قطعاً مهمترین بخش خود چیلر می باشد که اگر تراکمی یا جذبی باشد، کاملاً تاثیر مستقیم در انتخاب ظرفیت برج خواهد گذاشت برای مثال در چیلر تراکمی با کمپرسور از نوع اسکرال ظرفیت برج حدود 1.2 چیلر محاسبه می شود. در صورتی که در چیلر با کمپرسور های سانتریفیوژ ظرفیت برج از ظرفیت چیلر پایین تر محاسبه می گردد. البته شهر محل اجرای پروژه بسیار مهم است.
4. اشکال برج چه رابطه ای با چیلر یا هر نوع خنک کننده دیگری دارد؟
از نظر ظاهری برج های خنک کننده همان طور که در مقاله اشاره شد به انواع مدور و مکعبی و هذلولی و … دسته بندی می شوند که اگر ظرفیت چیلر یا دستگاه مورد نیاز به برج، بالا باشد معمولا از برج های مدور با مدار باز استفاده می گردد، اما در ظرفیت های پایین تر معمولاً به دلیل حذف سیستم آب پخش کن و کم شد هدر رفت آب از برج های مکعبی استفاده می گردد.
5. تفاوت عمده سیستم های مختلف تهویه مطبوع با یکدیگر در انتخاب برج های خنک کننده در چیست؟
یکی از مهم ترین تفاوت ها در سیستم های تهویه مطبوع که باعث ایجاد تمایز در انتخاب برج های خنک کننده می شوند نوع کاربری است برای مثال در ساختمان های مسکونی به هیچ عنوان (البته در اکثر مواقع) از برج های مدار بسته استفاده نمی شود. در صورتی که در صنایع تزریق پلاستیک یا پتروشیمی های خصوص و کوچک بدلیل دمای بالای آب و بابت جلوگیری از هدر رفت آب تا حدودی، از برج های مدار بسته استفاده می شود.